Tijdens de eerste week in Boatlagoon kreeg ik het rond welke techneut wat zou gaan doen aan de Gemini. Mr.San voor het schilderwerk (tevens een soort casemanager), Panya, Chill heet zijn bedrijf, voor het laswerk en Phon voor het teakwerk. Ze hebben allemaal eerder met elkaar gewerkt en lopen elkaar niet in de weg. Phon heeft eerst de boot van het teak ontdaan en zo werd duidelijk wat er feitelijk aan laswerk was te doen. Het potdeksel bleek qua corrosie mee te vallen, terwijl ik juist hier over in zat. Er moesten twee spuigaten worden vernieuwd en van drie bolders moest de onderbouw worden vernieuwd. De kuip daarentegen bleek er slechter aan toe, ook moeilijker om te lassen met de vele hoeken en de foam en binnenbetimmering er onder. De zwemtrap bleek op drie plaatsen gebroken en kon niet worden gelast vanwege de slechte kwaliteit van wat er van de buizen over was. Er komt een nieuwe voor in de plaats en zwaarder uitgevoerd mede vanwege mijn gewicht. De lassers hebben ruim 6 weken nodig gehad. In de tussentijd deed San wel het schuurwerk en de eerste primer van de romp, maar hij kon niet, vanwege de lassers, helemaal los gaan.
Bij het laswerk (TIG) werden alle slechte stukken staal vervangen door roestvrij staal (316). Opmerkelijk dat er aan bakboordzijde onder het potdeksel meer laswerk was dan aan stuurboord en dat het stuk staal in de spiegel dat in 2003 in Brouwershaven nieuw was ingelast volledig gaar was. Dat is zeker geen cortenstaal (weerbestendig staal) geweest. De stalen bankjes in de kuip (nadat het teak was weggehaald), het gasbun en de omgeving van het paneel van de autopilot, hadden gecorrodeerde stukken die niet direct konden worden uitgesneden vanwege de foam (isolerende laag) die er onder tegenaan geplakt zat. Langs de snijlijnen werden honderden gaten geboord, zodat bij het uiteindelijke uitsnijden er niet veel hitte kon ontstaan. Waar de houten binnenbetimmering dicht bij de lasnaad was, werd na elke cm lassen met een kletsnatte doek gekoeld. Twee keer werd bedrading na het uitsnijden aangetroffen. Bau, naam van de lasser die het meeste heeft gedaan, verminderde het risico op brand door eerst tegen de onderkant van de lasnaad een rvs plaatje te zetten om de hitte van het lassen te verminderen en te verspreiden.
De methode van het schilderwerk van San bij een stalen boot is als volgt. Eerst roest bikken met gebruik van hamertjes, beitels en een pneumatische tool, de zogenaamde ‘needle scaler’ (bewegende dikke naalden die de roest er af trillen/bikken). Dan worden de plekken uitgeschuurd, gezandstraald en twee keer behandeld met fosforzuur. In plaats van wassen met water (wat ik zelf altijd doe) gebruiken de San-boys aceton om de plekken schoon te maken van de resten fosforzuur. Dan worden de plekken 3x in de (sneldrogende) primer gezet. Dan volgt plamuren, schuren, primer, plamuren, schuren, primer. Er worden verschillende soorten filler (plamuur) gebruikt, afhankelijk van de toepassing. Behalve met schuurtollen en verschillende lengten schuurlatten, wordt er veel met de hand geschuurd met verschillende grofheden schuurpapier. De laatste overal primer is nog een beetje kleverig als de topcoat (drie lagen AWLGRIP op 1 dag) er op wordt gezet. Als onderlaag voor sikaflex kun je beter een primer hebben dan een topcoat voor de hechting, zei mr.San mij vervolgens. Op 20 april staat de hele Gemini in de primer (het dek loopt een laag achter bij de romp). Op dat moment heeft San 20 ‘boys’ in dienst voor 4 boten. Er zitten leerlingen tussen die het vak nog moeten leren en die laat hij meestal met anti-fouling beginnen (schuren) want daar kan niet veel mis gaan.
Phon die het timmerwerk voor zijn rekening neemt, heeft een timmerman en drie leerlingen in dienst. Zijn vrouw doet de boekhouding. Hij heeft zijn werkplaats op Royal Phuket Marina, de buren van Boatlagoon. Van het potdeksel heeft hij de oude teakrand zo veel mogelijk intact weten te houden, zodat hij de maten heeft. De delen zijn inmiddels al voorgezaagd. Van de week was hij bezig de uitsparingen voor bolders e.d. te maken en de delen (soms na verwarming) voor te vormen voor de kromming en de zeeg. Gereedschap aan dek: cirkelzaag, bovenfrees 2x, decoupeerzaag, boortol, elektrische schaaf, handschaaf, beitels en klemmen. Phon is er een voorstander van zo weinig mogelijk schroeven/bouten te gebruiken. Daar gaat het het eerste lekken, zegt hij steeds. De moderne Sikaflex is sterk genoeg en hij geeft garantie dat het blijft zitten…. Voor het potdeksel zou ik op enkele plaatsen het toch doorgebout willen hebben (op zee kunnen overkomende golven een ongekende kracht met zich meebrengen) en daar gaan we het nog een keer over hebben. In de kuip wordt al het oude teak (bankjes, deel vloertje) vervangen.
De belangrijkste verschillen met Europa hebben er mee te maken dat het arbeidsloon hier laag is. Thailand behoort tot de lage lonen landen en een arbeider hier in Phuket (met Bangkok de hoogste lonen van het land) verdient minimaal circa 300 Thai Baht per dag (ongeveer € 7,50). Het is dan ook niet verwonderlijk dat je voor bepaald werk hier veel werkers aanwezig ziet. Dat er 12 man op de Gemini bezig zijn is geen uitzondering. Opmerkelijk is dat ze vaak ook dicht op elkaar zitten. Ze zoeken elkaars gezelschap (echt een wij-cultuur) en zitten vaak te giebelen en te geinen. Ze hebben er kennelijk geen probleem mee als iemand even niks doet. Er zit ook een enkeling tussen die meestal weinig tot niks doet. Helemaal snappen doe ik het (nog) niet. Mr.San vindt het maar vreemd als ik daar zo nu en dan vragen over stel. Hij laat weten dat er geen voormannen zijn, iedereen is gelijk. Maar van een ploegje spreekt hij altijd wel dezelfde man aan om te laten weten hoe hij het wil hebben (primes inter pares?) en het zijn altijd wel dezelfden die sprayen of de verf mengen. Mr.San spreekt zacht als hij zijn opdrachten geeft en wat je ziet is respect. Van mij wordt verwacht dat ik het werk met mr.San bespreek en niet met de ‘boys’. Maar je begrijpt dat ik dat toch wel probeer, met handen en voeten dan, want er is maar een die een paar woorden Engels spreekt.
Voor de nieuwsgierigen hier de bedragen in Baht. (100 Baht is €2,60)
Laswerk 144.800, timmerman 110.500, schilderwerk 550.00 alles in Thai Bhat. Een Thai betaalt minder dan een farang heb ik van de Hollandse manager van Volvo te horen gekregen.
