Het ontbijt in Casa Yuri, het casa particular waar we in Santiago verblijven, is overdadig en dat terwijl veel Cubanen maar net genoeg te eten hebben. Yuri legt uit dat zij voedsel ruim inslaat als het te krijgen is. Vandaar dat ze drie grote Goudse kazen in de koelkast heeft liggen en dozen vol met thee. Dat het haar gezin goed gaat, zou het resultaat zijn van organiseren en hard werken. Mijn opmerking dat veel Cubanen toch niet genoeg startkapitaal hebben om een business op te zetten, wijt zij aan te weinig spaarzin en te veel rum drinken.
Yuri´s inzet om het haar gasten naar de zin te maken is ongekend. Zij spant zich in om ons aan vliegtickets terug naar Havana te helpen door bevriende officials te vragen en hen kadootjes te schenken. Wanneer dat niet lukt, de eerste twee weken zijn er geen tickets beschikbaar, zegt zij kaartjes op de snelbus van Viazul te hebben gereserveerd (die er 13 in plaats van 17 uur over doet). Later blijkt zo'n reservering niet veel voor te stellen; je moet echt een geldig papier in je handen hebben, wil je serieus genomen worden.
´s Middags komen we op een terras onverwacht de crew van "Wet Lady" tegen, voor het eerst in 2013 op Rodrigues ontmoet en tot en met Zuid Afrika en Sint Maarten een aantal keren weer gezien,
www.sy-gemini.nl/13week43.html Troy, destijds opstapper van de Gemini, heeft Mary Huana, de dochter van schipper Samo, beter leren kennen en samen reizen ze nu in het Caribisch gebied. Samo zal van Cuba naar Bermuda varen en dan koers zetten naar de Middellandse Zee en Slovenië, zijn vaderland.
De Tropicana Show van Santiago is eens per week op maandag. Het is buiten de stad en alleen met een taxi te bereiken. Als ik met de taxichauffeur Julio aan het onderhandelen sla, staat Yuri achter de deur aanwijzingen te geven over het bedrag wat het zou moeten zijn. 20 CUC wordt het, heen en weer met de Moskovitsch. Er is niet veel publiek bij Tropicana, maar de show van dans en zang is er niet minder om. De meergelaagdheid van de podia, die zo nu en dan allemaal tegelijk worden gebruikt, maakt het tot een indrukwekkende schouwspel. Twee minpuntjes: bij het ticket zit een drankje inbegrepen, maar er is weinig keus en de Cuba Libre was vanwege de oude cola niet te haggelen en volgens Kimberley waren de toiletten ronduit goor.
De volgende dag speelde in Salon del Son weer een goed orkest. Om Kimberley's kans om salsa te dansen wat te vergroten, met mijn knie dans ik niet meer, bleef ik niet als controlerende vader op haar lip zitten, maar liep wat in het rond. En het werkte, hoewel een aantal malen het is voorgekomen dat een jongeman zich eerst aan mij voorstelde alvorens Kimberley ten dans te vragen.
Santiago is minder toeristisch dan Havana, authentieker zei Kimberley. De sfeer is er anders, broeieriger. Misschien omdat het er een aantal graden warmer is. Er zijn ook beduidend meer donkere mensen die meer temperament lijken te hebben. Het zijn de nakomelingen van de vrijgevochten slaven uit Haiti, die met de slavenopstand eind 18e eeuw een veilig heenkomen zochten in het buurland. Zij brachten ook hun cultuur met zich mee met dans, muziek en voorkeur voor feesten. Het carnaval van Santiago behoort tot de wereldtop, zegt men.
De tweede dag zijn we Juana Maribel en haar familie op gaan zoeken. In 1994 heb ik haar voor het eerst in Havana ontmoet. Met de duikvereniging was ik een week bij Cienfuegos geweest en had besloten, in plaats van nog meer te duiken, Havana te gaan bekijken. Omdat zij aardig Engels sprak, werd ik door de vrienden die ik op straat had gemaakt aan Maribel voorgesteld. Enkele jaren later is zij teruggegaan naar Santiago, haar geboortestad. Een aantal keren ben ik teruggeweest naar Cuba en in 2005, toen ik met de Gemini rond Cuba ben gezeild, hebben we elkaar voor het laatst gezien
www.sy-gemini.nl/310305.html. Zoon Jonas woont sinds enkele jaren in Havana; hij is banketbakker geworden. Dochter Marien Rocio is inmiddels 12 jaar oud en zit in de eerste klas van de middelbare school.
Op zondag hebben we een 'carro' gehuurd en zijn een dagje met zijn vieren op stap geweest. Eerst naar 'el Morro' het indrukwekkende verdedigingsfort van de Spanjaarden uit de 17e eeuw. Het 'castillo' werd behalve als militaire bases en verdedigingswerk gebruikt als gevangenis voor politieke gevangenen. Het wordt door UNESCO beschouwd als het best bewaarde exemplaar van de Spaans koloniale militaire bouw. We zijn hierna naar de beach van la Playa la Estrella gegaan waar we geprobeerd hebben Rocio zwemmen te leren.
Later nog zijn we de steile helling afgedaald naar het ruigere Aguadores waar je achter het rif pootje kunt baaien. In een beachshack hebben we heerlijk kip, vis en calamares gegeten. Na de maaltijd bleek andermaal dat Rocio wel iets met dieren heeft.
De schaarste aan goederen in Cuba laat zich nog steeds goed kennen. Op een ochtend staan er bij de groenteboer op de hoek, waar meestal sowieso naar onze standaard zeer weinig te koop is, dikke rijen mensen. 's avonds staan er nog drommen mensen om (een vastgestelde hoeveelheid) aardappelen te kopen die net die dag met een vrachtwagen zijn aangevoerd.
Wij eten 's avonds buiten de deur. Het terras van Casa Granda is onze favoriete hang-out. Je zit er rustig met uitkijk op Plaza Cespedes, ze hebben een goede kok en op een computer binnen kun je op het internet....
Kimberley krijgt, ondanks haar voorzichtigheid met voedsel, darmproblemen. Dueña Yuri geeft haar een Cubaanse crash behandeling (massage van kuiten, kraken van rug en twee tenen en water met zout en limoensap) zodat zij de volgende dag mee kan naar Maribel die voor ons kip met rijst heeft gekookt.
De laatse avond gaan we naar la Claquetta, nu de beste club van Santiago, met een groot magistraal orkest met elkaar afwisselende zangers en zangeressen.
Op de 12e nemen we afscheid van Yuri, Maribel en Rocio en gaan met een carro naar het Viazul station. Zitplaatsen blijken er niet meer te zijn en bovendien blijkt de bus kapot te zijn gegaan. We besluiten dan maar een taxi naar Havana te nemen ($100 pp, samen met een Israëliet die, blijkt later, het heeft geregeld voor $51 met ons mee te reizen). Het wordt een prettige trip met wisseling van chauffeur in Camagüey. Op het platteland eten we weer lekker bij een soort wegrestaurant.
Ik ontmoet de notabelen van het dorp (burgemeester, advocaat en secretaris) en proef hun zelfgestookte rum. ´s nachts stoppen we twee keer en het lijkt dat overal op die pleisterplaatsen wel een feestje gaande is.
Bij een benzinepomp is rond een auto met keiharde blasters een dansparty aan de gang met daggerende en diggende mensen (de termen heb ik van Kimberley). Vroeger noemden wij dat 'droogneuken', maar dat was zonder bijbehorende muziek. Feitelijk is deze dansvorm een rage geworden voor het gehele Caraïbisch gebied (of heeft het al zijn intrede in Europa gedaan??)
De taxi zet ons direct af bij het vliegveld en zo'n 5 uur later vliegen we naar Panama. Op het vliegveld regelen we voor weinig een hotel in Panama City, inclusief gratis transfer, en brengen nog een leuke en interessante avond in de stad door.
Evenals in veel andere grote up-steden in de wereld is er een pad voor de burgers die buiten/boven het verkeer kunnen wandelen en eventueel ook hun condities op peil kunnen houden. Wij waren ooggetuige van een indrukwekkende work-out door even indrukwekkende six-pack trainer. Ik ben benieuwd of in Rotterdam inmiddels de luchtsingel klaar is die voor eenzelfde doel is gebouwd.
